Noc Komety w Obserwatorium Astronomicznym UJ

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) zapewniła niezapomniane widowisko podczas wydarzenia Noc Komety, które odbyło się 19–20 października 2024 roku w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Twórcy projektu HYADES zaprosili na wspólne obserwacje, prelekcje i atrakcje plenerowe. 

Spektakularny sukces wydarzenia

Zainteresowanie obserwacjami komety Tsuchinshan-ATLAS przerosło najśmielsze oczekiwania, co potwierdzili tłumnie zgromadzeni goście – pasjonaci kosmosu w każdym wieku. Wydarzenie to okazało się jedną z największych imprez popularnonaukowych, jakie w ostatnich latach były organizowane w Obserwatorium Astronomicznym UJ.

Niezwykłe obserwacje

Wraz z zapadnięciem zmroku przed kopułami teleskopu Maksutowa i lunety Grubba ustawiały się długie kolejki. Każdy chciał choć przez chwilę spojrzeć na nowego gościa na niebie przez duży teleskop. Jeszcze bardziej spektakularny widok komety oferowały duże lornety astronomiczne, które umożliwiały dostrzeżenie szczegółów komy i warkocza w szerokim polu widzenia. Niektórzy szczęśliwcy dostrzegli kometę również gołym okiem. Na ekranie wyświetlono obraz komety na żywo, transmitowany z cyfrowego teleskopu. Po zaledwie kilkudziesięciu minutach naświetlania, ukazał się nie tylko imponujący warkocz pyłowy, ale także rzadsze zjawisko – antywarkocz.

Uczestnicy mieli też wyjątkową okazję zrobić własne zdjęcie przez cyfrowy teleskop, który można było połączyć z telefonem. Wykonywano również pamiątkowe zdjęcia gości wydarzenia z kometą przy długim czasie naświetlania.

Dzień pełen obserwacji Słońca i Wenus

W ciągu dnia można było obserwować fazy Wenus za pomocą teleskopu Maksutowa oraz Słońce w różnorodny sposób: przez lunetę Grubba z filtrem wodorowo-wapniowym, przez teleskopy słoneczne, które ukazywały granulacje i protuberancje w filtrze H-alfa, a także przez teleskopy cyfrowe umożliwiające natychmiastowe pobranie zdjęć na własny telefon.

Prelekcje twórców HYADES

Ze względu na duże zainteresowanie, trzy zaplanowane prelekcje były powtarzane kilkakrotnie, co umożliwiło wielu gościom wysłuchanie twórców projektu HYADES. Dr Michał Drahus opowiadał, dlaczego krakowscy naukowcy budują własny teleskop kosmiczny o czułości na wodór i deuter stukrotnie przewyższającej możliwości Kosmicznego Teleskopu Hubble’a.

Dr Piotr Guzik i mgr Mikołaj Sabat przybliżyli, dlaczego komety są tak nieprzewidywalne, że astronomom przypominają… koty. Wiele emocji wzbudził pokaz przygotowany przez Mikołaja Sabata, który przy użyciu suchego lodu i innych zaskakujących składników wyjaśniał, z czego zbudowane są komety.

Trzecią prelekcję, dotyczącą roli polskiego przemysłu i nauki w nowej erze podboju kosmosu, wygłosił Bartosz Paszcza, analityk produktów z Creotech Instruments S.A., polskiej firmy realizującej fazę 0 misji HYADES.

Atrakcje dla najmłodszych: rakiety, planetarium i symulacje kosmiczne

Dużym zainteresowaniem cieszyły się także atrakcje dla najmłodszych. Na głównym placu przed obserwatorium odbywały się warsztaty rakietowe, podczas których każdy mógł zbudować model rakiety z tektury, a następnie wystrzelić go na kilka metrów dzięki wyrzutni na sprężone powietrze.

Uczestnicy mogli też odkrywać tajemnice nocnego nieba podczas pokazów w mobilnym planetarium.

Warsztaty edukacyjne, przygotowane przez animatorów z KosmicznaAkademia.pl, inspirowane były misją HYADES. Modele rakiet mogły zostać wyposażone w ładunek symbolizujący przyszłego krakowskiego satelitę. Odbywały się także zajęcia, podczas których najmłodsi goście tworzyli wielobarwne modele komet z warkoczami, a następnie symulowali ich zderzenie z powierzchnią Księżyca, nawiązując do Wielkiego Bombardowania sprzed 4 miliardów lat. Sprawdzenie, czy to właśnie w takim procesie woda została przyniesiona na Ziemię, jest jednym z głównych celów projektu HYADES.

Piękna pogoda sprawiła, że krakowskie obserwatorium, skąpane w jesiennej szacie, stało się miejscem pełnym kosmicznych inspiracji, w którym każdy mógł zobaczyć kometę przybywającą z krańców Układu Słonecznego.

Podziękowania

Dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w wydarzeniu i uczynili je tak wyjątkowym! Szczególne podziękowania kierujemy do naszych niesamowitych wolontariuszy, których pomoc, pasja i zaangażowanie przyczyniły się do sukcesu Nocy Komety.

Współpraca

Partnerzy: Creotech Instruments S.A., Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, KosmicznaAkademia.pl, Halko Tu Kosmos.

Patronat medialny: Urania – Postępy Astronomii, portal AstroNET